ประวัติวิสาหกิจชุมชน
บ้านดอนไก่ดี
จ. สมุทรสาคร
จากคำบอกเล่าของสมาชิกกลุ่มหมู่บ้านเบญจรงค์
หมู่ที่ 1 ตำบลดอนไก่ดี
ที่ส่วนใหญ่ เคยทำงานเป็นลูกจ้างใน “โรงงานเสถียรภาพ” ซึ่งเป็นโรงงานผลิตถ้วยชามเซรามิค
(ถ้วยชามตราไก่) ที่มีชื่อเสียงในขณะนั้น ตั้งอยู่ที่ตำบล อ้อมน้อย
(เทศบาลเมืองอ้อมน้อย) อำเภอกระทุ่มแบน มีหลายคนเป็นสุภาพสตรีที่ทำงานอยู่แผนกเขียนลายครามและลายเบญจรงค์
และเป็นสมาชิกของกลุ่มหมู่บ้านเบญจรงค์ในปัจจุบัน เช่น คุณอุไร แตงเอี่ยม, คุณผุดผ่อง ภู่มาลี, คุณรัชนี ทองเพ็ญ, คุณประภาศรี พงษ์เมธา, คุณมะลิ จันทบดี ฯลฯ
บุคคลเหล่านี้ ได้รับการถ่ายทอดเอาความรู้และภูมิปัญญาจากวิทยากรทั้งคนไทยและคนจีนโบราณที่ทางโรงงานเสถียรภาพเชิญมาสอนและแนะนำ
การเขียนลวดลายต่างๆ ลงบนถ้วยชาม ต่อมาในราวปี พ.ศ. 2532 โรงงานเสถียรภาพประสบปัญหาภาวะขาดทุน
มีการปลดคนงานออก และได้ปิดกิจการลงในเวลาต่อมา ทำให้ลูกจ้างคนงานหลายคนตกงาน หลังจากนั้นได้มีลูกจ้างคนงานของดอนไก่ดีได้รวมกันปรึกษาหารือ
เพื่อนำเอาความรู้ ประสบการณ์
และภูมิปัญญาที่ได้รับมาลงทุนทำผลิตภัณฑ์เครื่องเบญจรงค์
เป็นอุตสาหกรรมครัวเรือนในหมู่บ้านและได้มีการประยุกต์คิดค้นแบบลวดลาย
รวมทั้งประโยชน์ใช้สอยและความต้องการของตลาดทำให้เป็นสินค้าที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในเวลาต่อมา
ในปี พ.ศ. 2536 สำนักงานการพัฒนาชุมชนอำเภอกระทุ่มแบน
จังหวัดสมุทรสาคร ได้มีการรณรงค์ จัดตั้งกลุ่มอาชีพสตรีในระดับตำบลหมู่บ้าน
และสนับสนุน จัดส่งหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดีเข้าประกวด หัตถกรรมดีเด่น ของมูลนิธิหม่อมงามจิตติ์บุรฉัตร
ประจำปี 2544 และหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดีได้รับรางวัลชนะเลิศระดับประเทศ
ทำให้เครื่องเบญจรงค์มีชื่อเสียง ได้รับความนิยมยอมรับมากขึ้น
สมาชิกในกลุ่มหมู่บ้านจึงได้รวมกลุ่มกันเป็นระบบและเข้มแข็งขึ้น ภายใต้ชื่อ “กลุ่มหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี”
ในราวปี พ.ศ. 2546 รัฐบาลมีนโยบายส่งเสริมสนับสนุนการสร้างอาชีพและรายได้แก่ชุมชน
โดยจัดให้มีการรณรงค์โครงการ “หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์”
(One Tambon One Product) ขึ้นทั่วประเทศ
และได้มอบหมายให้กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย เป็นหน่วยงานหลักทำหน้าที่ส่งเสริมและสนับสนุน
ได้มีการจัดประกวดคัดสรรผลิตภัณฑ์ OTOP ขึ้นในแต่งละแห่ง
และผลิตภัณฑ์ เบญจรงค์ของกลุ่มหมู่บ้านเบญจรงค์ดอนไก่ดี ได้รับการคัดสรรเป็นสุดยอด
หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (product champion) ระดับ 5
ดาว จึงเป็นที่รู้จักยอมรับอย่างกว้างขวางทั้งในและนอกประเทศ
มีลูกค้ามากมายหลากหลาย ในขณะที่ผลิตเบญจรงค์ก็มีการพัฒนาคิดค้น ดัดแปลง สร้างความ
เข้มแข็งทางด้านภูมิปัญญาชุมชนและช่วยเหลือ สร้างอาชีพรายได้ให้กับชุมชนมากขึ้น
มีการพัฒนาตัวเองขยายผลการดำเนินงานออกไป อย่างกว้างขวาง
โดยเฉพาะการออกแบบและ การเขียนลายเบญจรงค์ได้มีผู้ชำนาญการและมีความสามารถพิเศษเข้ามาร่วมเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการผลิตเบญจรงค์อย่างกว้างขวางมากขึ้น และกลุ่มชุมชนดอนไก่ดี
ได้มีการบริการจัดการโดยสมาชิกและคณะกรรมการการบริหารกลุ่มฯ โดยมี นางอุไร แตงเอี่ยม เป็นประธานฯ ปัจจุบันเป็นสมาชิกเครือข่าย
OTOP อำเภอกระทุ่มแบนและเข้าร่วมประชุมทุกครั้ง ความสัมพันธ์
ในระหว่างกลุ่มเน้นการพูดคุย หรือการปรึกษาหารือ ในเรื่องต่างๆ เช่น
การแจ้งข้อมูลข่าวสารการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ในงานมหกรรมและเทศกาลตามที่ทางหน่วยงานภาครัฐและเอกชนจัดขึ้น
เพื่อเตรียมผลิตภัณฑ์ไปร่วม การผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันนำผลิตภัณฑ์ไปจำหน่าย
การจัดซื้อวัตถุดิบเป็นการร่วมจัดซื้อก็จะได้ราคาถูกลงเป็นการลดต้นทุนการผลิต
เป็นต้น
ส่วนการร่วมรับผลประโยชน์สมาชิกแต่ละรายจะมีการผลิตสินค้าเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว
แต่ก็มีการผลิตสินค้าร่วมกันหากมีการสั่งทำเป็นปริมาณมาก
หรือถ้ามีกลุ่มทัศนะศึกษาจำนวนมาก ก็จะมีการบรรยายถึงภาพรวม ประวัติความเป็นมา
ขั้นตอนการผลิต ณ ศูนย์ OTOP หลังจากนั้นก็จะมีการแบ่งกลุ่มผู้มาเยี่ยมชมออกเป็นกลุ่มย่อย
นำชมการผลิตเบญจรงค์ของสมาชิกแต่ละบ้าน เพื่อให้ทุกคนได้มีโอกาสจำหน่ายสินค้าได้ทัดเทียมกัน
การเอื้อเฟื้อต่อชุมชน สมาชิกกลุ่มฯ ยินดีสนับสนุนส่วนราชการ
ทั้งการมอบผลิตภัณฑ์ให้เป็นของฝากของที่ระลึกทุกครั้งที่มีผู้มาตรวจเยี่ยม
ทั้งการร่วมต้อนรับแขกผู้มีเกียรติระดับประเทศหลายๆครั้ง
โดยให้การต้อนรับที่อบอุ่นและเป็นมิตร ส่งผลให้เกิดภาพลักษณ์ที่ของชุมชน อำเภอ
จังหวัด และประเทศไทยนอกจากนี้กลุ่มฯ ยังให้บริการที่พักค้างแรม (HOME
STAY) มีการจัดสรรผู้มารับบริการไปยังสมาชิกอย่างทั่วถึง
พร้อมทั้งให้บริการสอนการเรียนลายเบญจรงค์ ชมการสาธิตทำเบญจรงค์
และสวนกล้วยไม้นานาพันธ์ ฯลฯ
